Grecja przebywa na OIOM-ie, podłączona do przewodów, w stanie ciężkim. Pacjentka od lat zaniedbywała swoje zdrowie, była podatna na nadużycia. Konsylium lekarskie poprawnie zdiagnozowało chorobę, ale zastosowane później leczenie było niewłaściwe. Wysokie dawki podawanych leków okazały się trucizną. Stan pacjentki uległ pogorszeniu. Opinie konsylium były podzielone. Czy zastosować łagodniejsze leczenie, które może poprawi stan pacjentki, czy pociągnąć za przewody i… koniec?
Grecja boryka się z głębokim kryzysem humanitarnym. Jeśli przespacerujemy się ateńskimi ulicami, jeśli odwiedzimy któreś ze 115 miejsc w stolicy, w których rozdawane są darmowe posiłki niekończącym się kolejkom zrozpaczonych ludzi, jeśli wystarczy nam odporności, by zajrzeć do szpitali i przyjrzeć się z bliska rzeszom potrzebujących, jeśli będziemy mieli okazję pomieszkać przez jakiś czas u greckiej rodziny, poznamy skalę dramatu, jaki przeżywają w ostatnich latach Grecy. Wszędzie napotkamy na sceny nieszczęścia, staniemy twarzą w twarz z dramatycznymi opowieściami. Co gorsza, nie rysują się żadne perspektywy, nadzieja na lepsze życie zdaje się już być wyczerpana. Zwykli ludzie czują się zdradzeni nie tylko przez partnerów w Europie (skoro pożyczki udzielane krajowi to tylko pozycje zaksięgowanena papierze, a nic nie trafia do samych ludzi), lecz również przez samych polityków odpowiedzialnych za dzisiejszy kryzys. Doświadczają niekończącego się koszmaru. Surowe warunki programów pomocowych są niczym wieczna Golgota, jak Syzyfowa praca.
Rzeczywiście doszło do wielu nieprawidłowości, zanim sytuacja osiągnęła dzisiejszy stan. Rdzenne patologie w okresie tworzenia państwa greckiego. Klientelizm, szerząca się korupcja wśród polityków, ich zakulisowe konszachty z sektorembankowym i gospodarczym na szkodę narodu greckiego, niska wydajność budżetówki i usług publicznych, brak odwagi i chęci rządów greckich do przeprowadzenia cięć i niezbędnych reform.
Obrazki emitowane przez sieci telewizyjne i pozostałe media, ukazujące wściekłych protestujących lub emerytów stojących w długich kolejkach do banku, by wypłacić część emerytury, to jedynie wierzchołek góry lodowej.
Dług państwowy Grecji nie jest zrównoważony – przyznają to zarówno MFW, jak i instytucje europejskie. Od czasu przyjęcia programów pomocowych zadłużenie, zamiast spaść, wzrosło z 110% do 175% PKB. Działania nie przynoszą rezultatów, wręcz przeciwnie, utrwalają sytuację bez wyjścia. Pogłębiają jedynie kryzys. Wszelkie środki trafiające do kraju giną w czarnej dziurze, w beczce Danaid. Grecy nie potrafią zrozumieć polityki narzucanej przez Unię Europejską. Ponadto stali się czarną owcą Europy. „Nie pracują, dostają najwyższe emerytury, żyją za pieniądze innych Europejczyków” – to argumenty przytaczane przez cały ten czas przezmachinę propagandy w celu zwrócenia przeciwko nam opinii publicznej w Europie. Dlaczego mielibyśmy dawać im pieniądze? Jednak rzeczywistość wygląda inaczej. Zgodnie z przeprowadzonym niedawno sondażem Grecy należą do najbardziej pracowitych narodów w Europie (raport OECD). Pracują o pięć godzin tygodniowo dłużej od średniej unijnej i o siedem godzin dłużej od obywateli Niemiec. Udzielone w ostatnich latach pożyczki zapewniają pożyczkodawcom relatywnie wysokie odsetki. A prawda jest taka, że pieniądze nie trafiają do narodu greckiego, lecz do wierzycieli tytułem spłaty poprzednich pożyczek udzielonych w ramach programów pomocowych. Wysokie emerytury to również mit. Obniżono je już o 30-40%. Po zatwierdzeniu ostatnich warunkówich wysokość jeszcze spadnie. Jeśli uwzględnić przerost podatków bezpośrednich i pośrednich, łatwo zrozumieć, że niskie emerytury i pensje skazują miliony Greków niemal na głodowanie. Blisko 2,8 miliona osób żyje poniżej granicy ubóstwa, 3,8 miliona znajduje się na skraju nędzy i w każdej chwili może w nią popaść – a to wszystko w kraju liczącym około 11 milionów mieszkańców! Przez ostatnich pięć lat zbankrutowało dwieście pięćdziesiąt tysięcy małych i średnich przedsiębiorstw. Bezrobocie sięgnęło rekordowych poziomów (ponad 26%), a wśród młodych ludzi w wieku poniżej 25 lat przekracza 50%. W ostatnich latach ponad 100 000 naukowców opuściło kraj w poszukiwaniu lepszego losu. Grecja traci swój najważniejszy i najbardziej niezbędny potencjał produkcyjny. Tysiące młodych ludzi przerywają naukę. W Attyce liczba bezdomnych przekroczyła liczbę bezdomnych z czasów okupacji niemieckiej. Gwałtownie, o 35%, wzrosła liczba samobójstw w czasach kryzysu. W każdej dzielnicy, każdej niewielkiej społeczności, samobójstwa są na porządku dziennym. W Grecji notowano najniższe wskaźniki samobójstw. Jednak sytuacja się odwróciła i teraz kraj znajduje się na jednym z pierwszych miejsc na świecie. Wyjścia brak, to istny labirynt. Minotaur domaga się coraz więcej krwi.
O tym wszystkim wiedzą przywódcy europejscy, ale uparcie odwracają wzrok. Z niewyjaśnionych przyczyn wciąż nalegają na podejmowanie coraz surowszych działań prowadzących do dalszej recesji i upokorzenia większości narodu. Naród grecki nie jest narodem żebraków, ma swoją godność i dumę. Grecy apelują o złagodzenie zadłużenia, by stało się ono zrównoważone, lub przynajmniej o działania o charakterze rozwojowym, a nie kolejne rozwiązania prowadzące do recesji. Rozwój w nieszczęściu nie oznacza większego nieszczęścia.
Tak, przywódcy mogą pociągnąć za przewody na OIOM-ie utrzymujące pacjentkę przy życiu. Wygląda zresztą na to, że tego właśnie chcą. Poddać ją „eutanazji”, czynowi rzekomo humanitarnemu. Chodzi jednak o nieodpowiedzialną politykę, która w nieunikniony sposóbdoprowadzi Greków do nieodwracalnej katastrofy humanitarnej, zadłuży ich i zdecyduje o przyszłości kolejnych pokoleń. Jaka moralność dyktuje taką politykę? Równocześnie zagrożona jest konstrukcja europejska i jej wartości. Skutki amoralnej polityki, pozbawionej jakiejkolwiek solidarności, będą odwrotnie proporcjonalne do wszelkich działań księgowych i finansowych. Obawiam się, że Europa, o której marzyliśmy, ostatecznie przestanie istnieć. Europa wróci do sytuacji z XIX wieku i czasów międzywojnia. Tak, rządy greckie popełniły tragiczne w skutkach błędy, błędy, które zniszczyły kraj. Czy należy jednak tak surowo karać naród? Prawda jest taka, że został ukarany, środkami mściwymi i upokarzającymi. Grecy stoją na skraju przepaści. Dlaczego Unia Europejska chce zepchnąć ich w otchłań? Nawet faszystowskich Niemiec odpowiedzialnych za dziesiątki milionów ofiar, za największe okrucieństwa wymierzone przeciwko ludzkości, za katastrofę gospodarczą Europy, nie potraktowano tak krótkowzrocznie i bezdusznie. Zostały włączone do instytucji europejskich, uczestniczyły w ich pracach, udzielono im pożyczek, wspierano w odbudowie i stawaniu się ponownie potęgą gospodarczą. W dodatku, gdy nie mogły sprostać spłacie, pożyczek udzielano za zgodą Grecji.
Chodząc po ateńskich dzielnicach, spotkać można ludzi w łachmanach szukających kawałka chleba w koszach na śmieci, dzieci mdlejące w klasach, bo nie mogą napić się szklanki mleka, bezdomnych powłóczących bezsilnie nogami, śpiących na ulicach i w parkach. Cóż może zrobić młody człowiek bez nadziei na budowanie własnego życia, zrozpaczony ojciec, matka, która od lat nie może znaleźć pracy i zarobić na utrzymanie? Co ma zrobić emeryt, któremu nie wystarcza na pokrycie podstawowych potrzeb? I wreszcie jaki sens ma narzucanie surowych środków tym ludziom, którzy nie mogą dorzucić ani centa do państwowej kasy?
Już wyciągnięto dłoń, która chwyta za przewody utrzymujące pacjentkę przy życiu. Jaka moralność dyktuje podobny czyn?
Η Ελλάδα βρίσκεται στην εντατική, διασωληνωμένη, βαριά άρρωστη. Ο ασθενής για χρόνια παραμελούσε την υγεία του, ήταν επιρρεπής σε καταχρήσεις. Το ιατροσυμβούλιο διέγνωσε σωστά την ασθένεια, αλλά η θεραπεία που ακολούθησε δεν ήταν η ενδεδειγμένη. Οι ισχυρές δόσεις φαρμάκων που χορηγήθηκαν αποδείχτηκαν τοξικό δηλητήριο. Η κατάσταση επιδεινώθηκε. Το ιατρικό συμβούλιο διχάστηκε. Να υιοθετήσει μια πιο ήπια θεραπεία, μήπως καταφέρει να επαναφέρει τον ασθενή ή να τραβήξει τα καλώδια και… τέλος;
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια μεγάλη ανθρωπιστική κρίση. Αν περπατήσει κανείς στους δρόμους της Αθήνας, αν περάσει από τα συνολικά 115 σημεία της πόλης όπου διαμοιράζεται δωρεάν φαγητό στις ατελείωτες ουρές των απελπισμένων, αν έχει την υπομονή να επισκεφθεί τα νοσοκομεία, για να δει από κοντά τις στρατιές όσων έχουν ανάγκη, αν έχει την ευχέρεια να ζήσει για λίγο με μια ελληνική οικογένεια, θα διαπιστώσει το μέγεθος του δράματος που βιώνουν οι Έλληνες τα τελευταία χρόνια. Παντού θα συναντήσει εικόνες δυστυχίας, θα έρθει αντιμέτωπος με τραγικές ιστορίες. Και το χειρότερο, δε διαφαίνεται καμία προοπτική, οι ελπίδες για μια καλύτερη ζωή μοιάζουν να έχουν εκλείψει. Οι απλοί άνθρωποι αισθάνονται προδομένοι όχι μόνο από τους εταίρους τους στην Ευρώπη (γιατί τα δάνεια που χορηγούνται στη χώρα είναι μονάχα λογιστικές πράξεις στα χαρτιά, τίποτε δε φτάνει σ' αυτούς), αλλά και από τους ίδιους τους πολιτικούς τους που ευθύνονται για τη σημερινή κρίση. Ζουν έναν ατελείωτο εφιάλτη. Τα σκληρά μέτρα των μνημονίων είναι ένας Γολγοθάς χωρίς τέλος, είναι το μαρτύριο του Σίσυφου.
Αλήθεια, υπήρξαν πολλές στρεβλώσεις για να φτάσει εδώ η κατάσταση. Εγγενείς παθογένειες την εποχή της ίδρυσης του ελληνικού κράτους. Οι πελατειακές σχέσεις, η εκτεταμένη διαφθορά του πολιτικού συστήματος, η παρασκηνιακή σύμπραξή του με τραπεζικά και άλλα οικονομικά συμφέροντα σε βάρος του ελληνικού λαού, η αναποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα και των δημόσιων υπηρεσιών, η ατολμία και η απροθυμία των ελληνικών κυβερνήσεων να προχωρήσουν σε τομές και στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.
Οι εικόνες που προβάλλονται από τα τηλεοπτικά δίχτυα και τον υπόλοιπο Τύπο με τους οργισμένους διαδηλωτές ή τους συνταξιούχους σε μακριές ουρές μπροστά από τις τράπεζες, για να λάβουν ένα μέρος της σύνταξής τους, είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου.
Το χρέος της χώρας δεν είναι βιώσιμο και το αναγνωρίζουν τόσο το Δ.Ν.Τ. όσο οι ευρωπαϊκοί θεσμοί. Το χρέος, αντί να μειωθεί από τότε που εντάχθηκε στο μνημόνιο, αυξήθηκε από το 110% στο 175% του Α.Ε.Π. Τα μέτρα δεν αποφέρουν αποτέλεσμα, αντίθετα διαιωνίζουν μιαν αδιέξοδη κατάσταση. Βαθαίνουν όλο και πιο πολύ την κρίση. Τα όποια χρήματα φτάνουν στη χώρα χάνονται σε μια μαύρη τρύπα, στον Πίθο των Δαναΐδων. Οι Έλληνες δεν μπορούν να κατανοήσουν αυτή την πολιτική που επιβάλλεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κι επιπλέον, έχουν καταστεί το μαύρο πρόβατο της Ευρώπης. «Δε δουλεύουν, παίρνουν τις υψηλότερες συντάξεις, ζουν με τα χρήματα των υπόλοιπων Ευρωπαίων», είναι τα επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκαν όλο αυτό το διάστημα από μηχανισμούς προπαγάνδας, για να στρέψουν εναντίον τους την κοινή γνώμη της Ευρώπης. Γιατί να τους δίνουμε χρήματα; Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Σύμφωνα με τα ευρήματα έρευνας που έγινε πολύ πρόσφατα, οι Έλληνες είναι από τους πιο εργατικούς λαούς στην Ευρώπη (έκθεση ΟΟΣΑ). Δουλεύουν πέντε ώρες εβδομαδιαίως πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. και εφτά ώρες περισσότερες από τον αντίστοιχο στη Γερμανία. Τα δάνεια που δόθηκαν τα τελευταία χρόνια αποδίδουν σχετικά υψηλούς τόκους στους δανειστές. Και η αλήθεια είναι πως αυτά δεν καταλήγουν στον ελληνικό λαό, αλλά στους πιστωτές, για την αποπληρωμή των προηγούμενων μνημονιακών δανείων. Οι υψηλότερες συντάξεις είναι πια ένας μύθος. Είχαν ήδη μειωθεί κατά 30-40%. Με τα νέα μέτρα θα συρρικνωθούν ακόμα περαιτέρω. Αν συνυπολογιστούν οι υπέρογκοι άμεσοι και οι έμμεσοι φόροι, τότε εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι οι συντάξεις, και οι μισθοί, καταδικάζουν στα όρια της πείνας εκατομμύρια Έλληνες. Περίπου 2.8 εκατομμύρια ζουν πια κάτω από τα όρια της φτώχεια, 3.8 εκατομμύρια βρίσκονται στα όρια και απειλούνται σε μια χώρα με πληθυσμό κοντά στα 11 εκατομμύρια! Διακόσιες πενήντα χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις έβαλαν λουκέτο αυτά τα πέντε χρόνια. Η ανεργία έχει φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ (πάνω από 26%), ενώ ανάμεσα στους νέους κάτω των 25 ετών ξεπερνά το 50% . Τα τελευταία χρόνια πάνω από 100.000 νέοι επιστήμονες εγκατέλειψαν τη χώρα, αναζητώντας αλλού μια καλύτερη τύχη. Η χώρα αποστερείται του σημαντικότερου και πιο αναγκαίου παραγωγικού της δυναμικού. Χιλιάδες παιδιά εγκαταλείπουν τις σπουδές τους. Στην Αττική οι άστεγοι ξεπέρασαν τον αριθμό των αστέγων επί γερμανικής κατοχής. Οι αυτοκτονίες αυξήθηκαν δραματικά, κατά 35% στα χρόνια της κρίσης. Σε κάθε γειτονιά, σε κάθε μικρή κοινωνία οι αυτοκτονίες είναι καθημερινό φαινόμενο. Η Ελλάδα κατείχε ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών διεθνώς. Αλλά, από το 2010 και εξής η εικόνα αντιστράφηκε. Η χώρα ανέβηκε στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως. Η κατάσταση είναι αδιέξοδη, ένας λαβύρινθος. Ο Μινώταυρος απαιτεί ολοένα και περισσότερο αίμα.
Όλα αυτά είναι γνωστά στο διευθυντήριο της Ευρώπης, αλλά επιμένει να κάνει τα στραβά μάτια. Και ανεξήγητα κι επίμονα ζητά ολοένα και σκληρότερα μέτρα που οδηγούν σε μεγαλύτερη ύφεση και την πλειοψηφία του λαού στην εξαθλίωση. Ο ελληνικός λαός δεν είναι ζητιάνος, είναι αξιοπρεπής και περήφανος. Αυτό που ζητούν οι Έλληνες είναι ελάφρυνση του χρέους, ώστε να καταστεί βιώσιμο ή τουλάχιστον αναπτυξιακά και όχι άλλα υφεσιακά μέτρα. Η απάντηση στη δυστυχία δεν είναι περισσότερη δυστυχία.
Ναι, το διευθυντήριο μπορεί να τραβήξει τα καλώδια στην εντατική που κρατούν στη ζωή τον ασθενή. Και φαίνεται πως αυτό θέλει. Να του χορηγήσει «ευθανασία» προσποιούμενο ότι είναι δήθεν φιλανθρωπική πράξη. Πρόκειται, όμως, για ανεύθυνη πολιτική που αναπόφευκτα θα οδηγήσει τους Έλληνες σε μια ανεπανόρθωτη ανθρωπιστική καταστροφή και θα υποθηκεύσει και θα καταδικάσει το μέλλον των επόμενων γενεών. Ποια ηθική υπαγορεύει αυτή την πολιτική; Την ίδια στιγμή τίθεται σε κίνδυνο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και οι αρχές του. Γιατί οι συνέπειες μιας πολιτικής χωρίς ηθική, μακριά από την όποια αλληλεγγύη, θα είναι αντιστρόφως ανάλογες της όποιας λογιστικής, οικονομικίστικης πράξης. Φοβάμαι πως σε αυτή την περίπτωση η Ευρώπη που οραματιστήκαμε θα πάψει οριστικά να υφίσταται. Η Ευρώπη θα επιστρέψει πίσω στις εποχές του 19ου αιώνα και του μεσοπολέμου. Ναι, έγιναν τραγικά λάθη από τις ελληνικές κυβερνήσεις, λάθη που κατέστρεψαν τη χώρα. Αλλά θα πρέπει να τιμωρηθεί ο λαός τόσο σκληρά; Γιατί η αλήθεια είναι πως τιμωρείται και τα μέτρα είναι εκδικητικά και ταπεινωτικά. Οι Έλληνες βρίσκονται στην άκρη του γκρεμού. Γιατί πρέπει η Ε.Ε. να τους σπρώξει στην άβυσσο; Η ναζιστική Γερμανία που ευθυνόταν για δεκάδες εκατομμύρια νεκρούς, για τις μεγαλύτερες φρικαλεότητες σε βάρος της ανθρωπότητας, για την οικονομική καταστροφή της Ευρώπης, δεν αντιμετωπίστηκε τόσο κοντόφθαλμα και μικρόψυχα. Εντάχθηκε και συμμετείχε στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, της δόθηκαν δάνεια στα οποία στηρίχθηκε για να ανακάμψει και να καταστεί και πάλι οικονομική δύναμη. Και μάλιστα αυτά τα δάνεια της χαρίστηκαν με τη σύμφωνη γνώμη της Ελλάδας, όταν αδυνατούσε να τα αποπληρώσει.
Αν περπατήσει κανείς στις γειτονιές της Αθήνας, θα δει ρακένδυτους να ψάχνουν στους κάδους απορριμμάτων για ένα κομμάτι ψωμί, παιδιά να λιποθυμούν στις τάξεις τους, γιατί δεν έχουν ένα ποτήρι γάλα να πιουν, αστέγους να σέρνουν ανήμποροι τα πόδια τους και να ξαπλώνουν στις γωνιές και τα πάρκα. Αλήθεια, τι μπορεί να κάνει πια ένας νέος που δεν έχει καμία ελπίδα να φτιάξει τη ζωή του, ένας απελπισμένος πατέρας, μια μάνα που έχει χρόνια να βρει δουλειά και να φέρει κάποιο εισόδημα στο σπίτι; Τι μπορεί να κάνει ένας ηλικιωμένος που αδυνατεί να καλύψει τις βασικές του ανάγκες; Και τι νόημα έχει η επιβολή των σκληρών μέτρων πάνω σ’ αυτούς τους ανθρώπους που δεν έχουν μία να δώσουν στα ταμεία του κράτους;
Ένα χέρι ήδη απλώθηκε κι αρπάζει τα καλώδια που κρατούν στη ζωή τον ασθενή. Ποια ηθική υπαγορεύει μια τέτοια πράξη;
tłumaczenie: Karolina Berezowska
