Scope100 to innowacyjny projekt, dzięki któremu to widzowie decydują, jaki film pojawi się na ekranach polskich kin. W tym roku już po raz drugi Gutek Film zaprosił 100 osób z całej Polski do obejrzenia 10 najnowszych europejskich produkcji. Wśród nich znalazły się obrazy pokazywane na festiwalach filmowych w Cannes, Wenecji, Berlinie czy San Sebastian. Znamy już najlepszy zdaniem widzów film, który niebawem będzie można zobaczyć na ekranach. W tym roku laury zebrała „Blokada” – schizofreniczny, pełen niepokoju, mistrzowsko zmontowany obraz tureckiego reżysera Emina Alpera.
„Blokada” to historia dwóch braci, którzy nie widzieli się od 20 lat. Starszy z nich, Kadir, wychodzi właśnie z więzienia, ale jego tymczasowa wolność opłacona jest koniecznością współpracy z tajną policją. Kadir postanawia odbudować relację z dawno niewidzianym bratem – Ahmedem. Udaje się więc na szarpane społecznymi napięciami przedmieścia wielomilionowego miasta. Tam znajduje brata, któremu wbrew zasłyszanym przez Kadira informacjom, wcale świetnie się nie powodzi. Opuszczony przez żonę i dzieci Ahmed jest kłębkiem nerwów, desperacko poszukuje bliskości, a jednocześnie unika kontaktu z ludźmi; miota się w niezrozumiały sposób, żyje w narastającym, na wpół irracjonalnym poczuciu lĘku. Tymczasem kolejne niebezpieczeństwa mają dopiero nadejść i dosłownie zatrząść tylko z pozoru bezpiecznymi domami bohaterów. Atmosfera z każdą sceną stanie się coraz gęstsza, polityczny chaos coraz bardziej nasycony brutalnością, a stan psychiczny bohaterów coraz bliższy obsesji.
To, co chyba najbardziej fascynuje w tureckim obrazie, to plastyczny sposób przedstawienia miasta, które staje się żywą i zdecydowanie wrogą materią. W metropolii, która wyraźnie bazuje na współczesnym Stambule, nie ma miejsca na prywatność w jakiejkolwiek formie. Domy bohaterów nie mają nic wspólnego z bezpiecznymi przystaniami; ich symboliczne granice, mające gwarantować psychiczny komfort, mogą być z łatwością naruszane, a wręcz rozszarpywane. Podmiejska przestrzeń jest lodowata, obca, wystawiona na wszelkie ataki. Mroczny obraz metropolii, w której dominuje poczucie osaczenia został wykreowany z pomocą różnorodnych środków. Czasem rażące, a innym razem przygaszone, zimne światło oraz świdrujący, bolesny, natarczywy dźwięk są równie ważne jak odstręczające, łatwo ulegające destrukcji bryły budynków. Otoczenie, w którym rozgrywa się fabuła, staje się nie tylko idealnym tłem dla zmagań bohaterów, ale wręcz stapia się z postaciami w jedną całość. To właśnie zmienna struktura slumsów obrazuje ich lęki i pokazuje, jak bezradni stają się w starciu z nie do końca zrozumiałymi, agresywnymi politycznymi siłami.
Turecki reżyser nie rozpieszcza widza. Serwuje niewypolerowaną, bolesną i złożoną wizję współczesności. W „Blokadzie” wszystkie bolączki i problemy funkcjonują jak naczynia połączone. Społeczne niezadowolenie, które doprowadza nawet do szaleństwa splata się z terroryzmem i autorytarnymi, brutalnymi praktykami władzy. Emin Alper wylewa na widza kubeł zimnej wody. Przeraża, skłania do refleksji, konsekwentnie przedstawia bohaterów w ten sposób, by odczuwali ambiwalentne uczucia. Dzięki temu widz, podobnie jak bracia, może poczuć się zagubiony na nieprzyjaznym terenie. Jednocześnie Alper nie tylko wprawnie szafuje konwencją filmu noir, dramatu i thrillera, ale stawia również palące pytania o kształt dzisiejszej przestrzeni politycznej i społecznej. Wykreowany przez reżysera świat to rzeczywistość alternatywna, ale aż do bólu przypominająca tę realną.
„Nie określam dokładnie czasu, w którym dzieje się akcja „Blokady”. To może być bliżej niesprecyzowana teraźniejszość, przeszłość bądź przyszłość… Inspirowały mnie niezliczone i pełne przemocy historie, których nie brakuje we współczesnym świecie. Ten film długo czekał na realizację. Zacząłem o nim myśleć na początku roku 2000, a niecały rok później skończyłem pierwszy projekt scenariusza. Choć czas mijał, znaczenie tej historii rosło wraz z pogłębiającym się politycznym konserwatyzmem w Turcji. Organizacja, której rząd wypowiada wojnę, pierwotnie wzorowana była na marksistowskich i separatystycznych partyzantkach, aktywnych w Południowej Ameryce czy Azji w XX wieku. Początek XXI wieku przyniósł jednak ataki na World Trade Center oraz okupację Afganistanu i Iraku, co stworzyło nowe konteksty do myślenia o trajektoriach i sprawcach politycznej przemocy. Z kolei ostatnie lata to fala powstań i rewolucji, które nie ograniczają się do Arabskiej Wiosny i które dodatkowo usprawiedliwiają krytyczną wobec przemocy wymowę mojego filmu. Jak sobie z nią radzić – to wyjątkowo palące dzisiaj pytanie. Po raz kolejny w historii ludzkości musimy sobie na nie odpowiedzieć” – opowiadał o problemach poruszanych w filmie sam reżyser.
„Blokada” została doceniona na ubiegłorocznym Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji, teraz zwróciła również uwagę pierwszych polskich widzów zaangażowanych w projekt Scope100. Film trafi na ekrany polskich kin już 24 czerwca. Redakcja enter the ROOM objęła patronat medialny nad tytułem.
Fot. materiały prasowe
