Czy fotograficzne akty mogą być sposobem na życie w Polsce?
Polecam ten styl życia.
Jakiś czas temu zrobiłeś sesję dla biżuteryjnej marki Melancholia. Czy znałeś się wcześniej z jej twórcami, podobnie jak Ty absolwentami katowickiej ASP, i był to wasz wspólny pomysł?
Znaliśmy się wcześniej, ale tak naprawdę zaprzyjaźniliśmy w trakcie pracy nad tą sesją. Od jakiegoś czasu myślałem o tym, żeby w spróbować czegoś trochę innego i zrobić zdjęcia z Melancholią. Okazało się, że w tym samym czasie Daria i Maciek (tj. Melancholia) myśleli o tym samym, więc zgraliśmy się idealnie.
Mieliśmy bardzo luźne podejście do tej sesji. Bardzo spodobała mi się przestrzeń pracowni Melancholii, więc wszystkie zdjęcia zrobiłem właśnie tam. Ponad to w przyszłości planujemy zrobić kolejną sesję.
Jak studia na ASP i malowanie obrazów wpłynęły na twoje prace fotograficzne?
Bardzo ważne są dla mnie kolory. Nie mam takiego technicznego fotograficznego podejścia – umiarkowanie jaram się sprzętem. Lubię, jak zdjęcia są czasem nieostre lub za ciemne: przez to robią się bardziej „malarskie”. Ponadto cenię sobie w polaroidach to, że są unikatowe, podobnie jak obrazy malarskie. Staram się nie dzielić obrazów ze względu na technikę, jaką są wykonane. Generalnie na pierwszym miejscu liczy się się końcowy obraz, niezależnie, czy jest namalowany, czy zrobiony aparatem.
Twoje zdjęcia prezentują bohaterki w naturalnej, codziennej przestrzeni, dzięki czemu otwierają szerokie pole do interpretacji, jest w nich jakaś historia do odkrycia. Czy wchodząc na plan, masz pomysł na jakąś konkretną historię z daną bohaterką?
Nie wymyślam jakieś konkretnej opowieści, raczej chodzi mi o klimat, do którego odbiorca może wymyślić własną historię. Chcę, żeby miał własne kojarzenia.
W fotografii najbardziej lubię fakt, że aparat jest urządzeniem, które obiektywnie (wręcz mechanicznie/za pomocą obiektywu) rejestruje rzeczywistość. Sytuacja na zdjęciu musiała zaistnieć przed obiektywem aparatu w prawdziwym świecie. Ja musiałem znaleźć się z modelką w jednym miejscu, o tej samej porze i zrobić zdjęcia, a nie wymyśliłem sobie wszystkiego w głowie i narysowałem.
Moje zdjęcia to taki paradokument. Cała sytuacja ma sprawiać wrażenie realistycznej, naturalnej i sfotografowanej z ukrycia, a tak naprawdę jest sztucznie wykreowana. Można zatem stwierdzić, że wykreowane w ten sposób przedstawienie jest oszustwem.
Dziewczyny, które fotografujesz, wpuszczają cię do swojego intymnego świata, zdejmują ubranie. Myślisz, że we własnej, oswojonej przestrzeni przychodzi im to łatwiej, bo mimo wszystko nie jest to dla nich codzienna sytuacja?
Tak naprawdę ostatnio bardzo często robię zdjęcia w miejscach, które nie są mieszkaniami modelek, lecz mieszkaniami znajomych, więc są to miejsca obce dla modelek. Na początku każdy lekko się spina (łącznie ze mną). Mimo że niektóre dziewczyny nic sobie nie robią z pomykania nago, to jednak większość z nich potrzebuje trochę czasu, żeby przyzwyczaić się do tej nietypowej sytuacji. Szczególnie na pierwszych sesjach, które zazwyczaj są najluźniejsze – nieograniczone żadnym specyficznym pomysłem – staram się trochę znudzić modelkę swoim towarzystwem, aż przyzwyczai się i przestanie myśleć o tym, że jest naga, a stoję obok z aparatem. Zazwyczaj zajmuje to od kilkunastu minut do godziny zanim modelka zacznie być zupełnie swobodna, naturalna.
W wywiadach mówisz, że twoje zdjęcia to efekt spotkania, pewnego procesu. Porozmawiajmy teraz o nim. Czy propozycja zdjęć wychodzi zwykle od ciebie? Czy może z biegiem czasu modelki zgłaszają się same?
Zwykle fotografuję osoby, które znam od jakiegoś czasu. Najlepiej współpracuje mi się z tymi, którym często robię zdjęcia. Pierwsza sesja chyba zawsze jest najgorsza. Zazwyczaj to ja namawiam koleżanki, żeby zapozowały mi do zdjęć. Chociaż ostatnio coraz częściej zdarza mi się robić zdjęcia znajomych moich znajomych lub zupełnie obcym dziewczynom. Poza tym faktycznie (nie chwaląc się ) czasem modelki zgłaszają się same.
Sesja, jak wspomnieliśmy, zwykle odbywa się w mieszkaniach. Czy w jakiś sposób ingerujesz w tę przestrzeń czy raczej akceptujesz zastane warunki?
Raczej staram się nie ingerować w przestrzeń. Wiadomo, czasem poprzestawiam jeden czy dwa przedmioty lub poproszę modelkę, żeby nie chowała zdjętych ubrań – nie lubię za dużego porządku.
Czy byłbyś w stanie wybrać – malarstwo czy fotografia?
Fotografia.
Mateusz Hajman – fotograf urodzony w 1991 roku, absolwent malarstwa na ASP w Katowicach, gdzie mieszka i pracuje. Najważniejsze wystawy: „Części składowe” w BWA Katowice; „Przedłużające się popołudniowe drzemki”, Dwie Lewe Ręce Katowice; „Wszystko Poza Tym”, Rondo Sztuki Katowice i zbiorowa „Co ukryte – aktualna sztuka ze śląska” PGS Sopot.
mateuszhajman.tumblr.com; facebook.com/hajman
Fot. Mateusz Hajman