Ten film to majstersztyk pod każdym względem. Osnuty na bestsellerowej powieści Sarah Waters „Złodziejka” uwodzi i zwodzi widza intrygami, budowanym napięciem, zmianami perspektywy, odsłanianiem i zakrywaniem prawdy o bohaterach. Reżyser nie tylko przedstawia pełną różnych namiętności (miłość, pożądanie seksualne, żądza bogactwa) grę między postaciami, lecz także (i)gra z widzem, przykuwając do ekranu przez dwie i pół godziny – ten czas naprawdę szybko mija.
Park Chan-wook przeniósł przede wszystkim historię z wiktoriańskiej Anglii (jak to było u brytyjskiej pisarki) do Korei z lat 30. XX wieku, gdzie nie tylko w tle mamy konflikt między Koreą a Japonią, lecz także przenikanie się elementów kultury Wschodu i Zachodu. Większość akcji rozgrywa się w pięknej posiadłości zamieszkanej przez pannę Hideko i jej wuja Kouzuki, których łączy tajemnicza relacja, w której to wuj jest dominującą stroną. W zamieszkanym przez nich domu jednym z najważniejszych pomieszczeń jest urządzona w zasadzie po europejsku biblioteka. To w niej wuj organizuje męskie spotkania, podczas których zaproszeni goście oddają się słuchowym, jak i wzrokowym przyjemnościom płynącym z sugestywnego odczytywania przez Hideko erotycznych scen z zabytkowych ksiąg. Na jednym z takich spotkań pojawia się niejaki hrabia Fujiwara, który postanawia uwieść bogatą dziewczynę, aby przejąć jej majątek, zapewniając sobie w ten sposób dostatnie życie. W rozkochaniu Hideko ma mu pomóc młodziutka złodziejka Sukhui, która zostaje osobistą służącą dziedziczki. Między trójką bohaterów powstaje specyficzna relacja pełna różnych napięć i wzajemnych zależności, nie wliczając w to rzecz jasna wuja, który jest jeszcze po innej stronie mocy, choć jest to też moc erotyczna, może najbardziej nawet czysto erotyczna w przeciwieństwie do uwikłania w różne emocje pozostałych bohaterów.
Dla mnie ten erotyczny thriller to przede wszystkim wizualna uczta dla zmysłów. Choć jak najbardziej doceniam prowadzenie akcji, grę z oczekiwaniami widza, przekaz, który nie poddaje się łatwej interpretacji, rozluźnianie gęstej atmosfery bezpretensjonalnym humorem, to jednak na pierwszym miejscu znalazło się dla mnie to, jak kamera z wyczuciem przesuwała się po fragmentach ciała, pokazując i zakrywając, po detalach ubrania, fragmentach scenografii. „Służąca”, która momentami może budzić skojarzenia z „Imperium zmysłów”, uwodzi nas takimi scenami jak moment kąpieli, z takimi atrybutami jak lizak, z piłowaniem naparstkiem ostrego zęba panny Hideko przez Sukhui. Dodajmy do tego ciała w gorsetach, stanikach, jedwabnych szlafrokach, skórzane rękawiczki, metalowe kulki, podglądanie i podsłuchiwanie, zabawy w zamianę miejsc, dominowanie i uleganie. I mamy naprawdę sporą paletę zmysłowych odcieni.
W opisie filmu pojawia się informacja, że jest on o zemście. Tak, zemsta też tu jest. Ale jakby przy okazji, nie jest ona głównym motorem postępowania bohaterów. Są nim raczej budzące się pragnienia. Niektórzy widzą tu przeciwstawienie pragnień z dwóch obozów: męskiego i kobiecego, ukazanie świata męskiej i żeńskiej seksualności, gdzie ta pierwsza miałaby być bardziej reżyserowana, spętana kulturowo, a druga spontaniczna, naturalna; jedna bardziej w teorii, druga w praktyce. Ja widzę tu przede wszystkim obraz wyzwalania się kobiecej seksualności czy też wyzwolenie poprzez poddanie się pożądaniu, akurat łączącemu się też z miłością, choć pożądanie i wzajemna fascynacja zdecydowanie wyprzedzają uczucie w tym przypadku. I zgadzam się ze zdaniem Alicji Długołęckiej, która w „Wysokich Obcasach" przed dwoma tygodniami pisała, że nie mamy tu do czynienia z miłością lesbijską (choć można by się pokusić o taką interpretację, skoro historia została zaczerpnięta z książki Sarah Waters, zadeklarowanej lesbijki, ale to byłoby zbyt proste) czy też z filmową realizacją męskiej fantazji o niej. W moim odczuciu Park Chan-wook w dość postępowy sposób afirmuje kobiecą seksualność, choć może i seksualność w ogóle, nie bojąc się przy tym mówić o różnych jej odcieniach, a także o seksualnych przekroczeniach, tych ciemnych stronach, ale gdzieś próbuje się też doszukać podłoża ich wszystkich: czy to w ludzkiej naturze, czy w kulturze.
Nie chcę więcej zdradzać, myślę, że ten film, nad którym nasza redakcja objęła patronat, pod wieloma względami zasługuje na szersze omówienie. Najlepiej zrobić to jednak po wspólnym seansie. Dlatego z radością zapraszam w imieniu enter the ROOM i Gutek Film 10 listopada (czwartek) do warszawskiego kina Muranów na seans o 18:30, po którym odbędzie się dyskusja. Będę miała przyjemność porozmawiać o „Służącej” z seksuolożką Izabelą Jąderek. Będziemy mogli wszyscy podzielić się swoimi wrażeniami i zastanowić nad tym, czego w kinie doświadczają nasze zmysły, kiedy mamy do czynienia ze scenami erotycznymi na ekranie. Zapraszamy!
Fot. materiały prasowe