Katherine została sprzedana – to bardziej trafne określenie niż „wzięła ślub” z Alexandrem. Małżeństwo od początku jest nieudane. Nasza bohaterka nie jest chętna do wykonywania wymaganych od niej rytuałów i obowiązków, będąc w zamian przez to wyzywana przez męża i jego ojca – czuje ograniczenie, a nie przyjemność z bycia ozdobą. Brak uczucia między bohaterami nie stanowił w tamtych czasach (akcja rozgrywa się w XIX-wiecznej Anglii) przeszkody, by zawrzeć ślub. W jednej okrutnej (nie w sposób oczywisty) scenie erotycznej mamy kumulację dominacji mężczyzn nad kobietami. Mimo że to Alexander nie chce uprawiać seksu z żoną, to i tak ona jest winna brakowi potomstwa. Nie jest to możliwe, skoro mężczyzna będąc w domu, zaspokaja swoje potrzeby, nie biorąc pod uwagę, że takowe posiada również kobieta (niezależnie od epoki – przyjemność z seksu to nie wynik ewolucji kobiety sprzed kilku lat) – masturbuje się, kiedy ta jest odwrócona nago do ściany.
Kiedy ojciec z synem wyjeżdżają w interesach, Katherine może poluzować gorset. Wprawdzie nie biega od razu nago po wielkim i zimnym domu, szybko jednak budzi się z letargu, w jaki zapadła, przesiadując całymi dniami w swoich sztywnych strojach na symbolicznej kanapie w salonie. Przestaje być senna i otępiona, jak było to w obecności teścia i męża, zwłaszcza kiedy poznaje nowego stajennego, Sebastiana. To on wyzwoli w bohaterce wybuch skrywanych wcześniej namiętności, wykazując się zrozumieniem jej potrzeb. To on dzięki swojej zwierzęcej naturze i łamaniu zasad etykiety, „spuści ją z łańcucha”. Tylko że zwierzę będące długo na uwięzi, źle traktowane i stęsknione absolutnie tego, na co zasługuje, nie dość, że zrobi co zechce, to jeszcze będzie chciało oddać. Poczucie wolności nie wystarczy. Obok niego pojawia się chęć zemsty za wartościowanie istoty ludzkiej pod względem płci.
Dlatego namiętny, impulsywny, pełen ognia i pożądania związek Sebastiana i Katherine jest niebezpieczny. Zwłaszcza dla niego. Moralność Katherine jest wątpliwa, ale pytanie, które stawiamy sobie po seansie, brzmi: czy innymi metodami da się uciec z tej obyczajowej klatki? To nie kolejna historia w duchu Jane Austin, gdzie padają zdania „uciekniemy stąd razem”, gdzie są pocałunki w deszczu, a ostatecznie XIX-wieczne czasy nie są wcale takim ciemnogrodem i więzieniem dla kobiet i jakoś się udaje przez łąkę dotrzeć do emancypacji. W „Lady M.” to krwawa, z jednej strony egoistyczna, z drugiej finalnie dosyć rewolucyjna, postawa bohaterki, jest skuteczna, choć wątpliwa moralnie.
Tutaj tkwi doskonałość scenariusza zgranego z piękną formą. Nie można brać tego obrazu jeden do jednego: krwawa rewolucja i zabijanie to jedyna możliwości na wywalczenie sobie prawa do decydowania o sobie. Tutaj została przyjęta mefistofeliczna konwencja mówienia o konsekwencjach bezwzględnej wyższości mężczyzn nad kobietami. Od czasów przetrzymywania ich w wieżach po czasy odbierania im współcześnie prawa do aborcji. Mimo odległego punktu na osi czasu, ten film jest bardzo aktualny w swoim wydźwięku.
Doskonale zostaje również rozegrane tempo, które pasuje do okoliczności czasu i miejsca akcji. Spartańska i anemiczna budowa filmu oraz akcji jest przerywana impulsywnymi atakami, w których to cierpi nieprzypadkowo płeć męska.
Z Lucyferem pod rękę powstało dzieło inteligentne, oszczędne, a przede wszystkim nie do odczytywania bezpośrednio. Jak powiedziała po ostatnim swoim filmie Agnieszka Holland, wyzywana jako propagatorka myśli oko za oko i zabijania w myśli idei wolności: „Po to jest kino, by w przerysowany sposób nakreślić problem, tylko w kinie można zabić”. Dlatego ten film jest tak przebiegły, jak sama Katherine, i zmyślnie zrobiony, by zadać nam kilka pytań: czy ten, który segreguje człowieka, nie wydaje na siebie wyroku w przyszłości?
Jeżeli film może uwodzić, to jest to „Lady.M.”. Jeżeli kino chce opowiadać o kwestiach gender różnymi narracjami, również tymi radykalnymi bo ma przecież do tego prawo, to tak jest w tym przypadku. Katherine bez najmniejszego problemu zmywa krew z dłoni w przeciwieństwie do Lady Makbet Szekspira. Nam strzepać tego filmu z ramion nie będzie tak łatwo.
Fot. materiały prasowe